DE BEUL ALS HOEKSTEEN VAN DE SAMENLEVING

Yoram Stein interviewt Robert Lemm in Trouw d.d. 05 augustus 2003.

Robert Lemm, vertaler en essayist, verdedigt de moraal van de Middeleeuwen. Van Reformatie, Renaissance en Verlichting moet hij niets hebben. Mensenrechten, democratie, vrijhandel en pacifisme zijn waarden die hij veracht. Zijn leermeester in dit politiek uiterst incorrecte denken heeft hij onlangs vertaald: Joseph-Marie de Maistre leert dat de mens tot op het bot verdorven is.

Joseph-Marie, comte de Maistre (1753-1821), streed te vuur en te zwaard tegen de Verlichtingsfilosofie en de daaruit voortgekomen satanische Franse Revolutie. Dat alle mensen gelijk zijn, dat ze onvervreemdbare rechten genieten en dat ze van nature onschuldig zijn - daar is volgens De Maistre allemaal niets van waar.

Zijn vertaler Robert Lemm (1945) deelt De Maistre's haat tegen deze denkers. ,,De 18de-eeuwse filosofen hebben de wereld verpest. Ze schoven de leer van de erfzonde opzij en stelden er een utopisch idee voor in de plaats. Daardoor vinden we, in onze hedonistische tijd, dat lijden niet meer zou moeten bestaan. Daarom is er ook euthanasie en abortus. We vinden dat we een maatschappij moeten bouwen waarin lijden afwezig is. Dat is de grote leugen waarin we leven. Het lijdensaspect wordt zelfs in de kerken niet meer aan de orde gesteld. Het is niet te verkopen, het is te hard en onaangenaam, dus dan houden de priesters en dominees er maar gewoon hun mond over. De Maistre is op dit alles een heel goede correctie.''

"Wanneer uw oordelen de aarde treffen, leren de bewoners van de hele wereld wat gerechtigheid is.” Met dit citaat uit Jesaja 26:9 begint Lemm zijn inleiding tot De avonden in Sint-Petersburg van de graaf De Maistre - een soort platoonse dialoog over de vraag waarom er kwaad in de wereld is en waarom de onschuldigen moeten lijden. De Maistre's antwoord hierop luidt dat niemand onschuldig is (heiligen uitgezonderd). De mens is ziek, hij moet gestraft worden, het lijden is zijn medicijn. Wie zich christen noemt en het voorbeeld van Jezus wil volgen, neemt het lijden daarom vrijwillig op zich.

In het werk, dat door het overlijden van de auteur nooit voltooid werd, gaat de graaf tekeer tegen de moderne dwaalleer die stelt dat er in een wereld vol kwaad geen ruimte is voor een goede en almachtige God. Natuurlijk is God niet verantwoordelijk voor het kwaad! Het is de schuld van de mens die in zonde geboren is. De filosofische woedeuitbarstingen van de graaf worden ondersteund door de vragen en opmerkingen van een jonge ridder en een Russische senator. Zij zijn het bijna altijd met hem eens. Ja, meneer de graaf, de mens is verdorven. En ja: de beul is de hoeksteen van de samenleving.

Ook Lemm is het roerend met De Maistre eens. ,,De oorlog is goddelijk, zegt De Maistre, omdat de oorlog een uitboeting kan zijn van ongestrafte overtredingen. Oorlog zorgt voor een noodzakelijke zuivering, een nuttig snoeien van de levensboom. De wereld is een permanent altaar van bloed. Daar valt niets aan te veranderen. Wereld komt van warre old, en dat is een ander woord voor oorlog. Vrede is een droom. Het geeft niet als je die droom hebt, maar het wordt levensgevaarlijk als je instituties zoals de Verenigde Naties gaat bouwen met als doel om de oorlog de wereld uit te helpen. Laten we nu maar aanvaarden dat oorlog en lijden de wezenstrekken zijn van de wereld en van de menselijke natuur. Er zit niets anders op dan dat te aanvaarden en op die manier wijs te worden. Trouwens, dat zegt het boeddhisme ook, het is niet specifiek christelijk. Dat is waar De Maistre mee komt. En dat is in onze tijd een heel goede spiegel om eens in te kijken.''

Democratie is een gevaarlijk hersenspinsel, vindt Lemm. Evenals De Maistre is hij ervan overtuigd dat mensen van nature juist ongelijk zijn. ,,Kijk, in een vliegtuig heb je een piloot en het is niet zo dat de stewardessen meebeslissen over de koers. Zo heb je ook scholen, en daar staat een leraar voor de klas. Die zegt: zo is het. En die zegt niet: noem me maar Henk.''

Lemm komt op dreef. ,,Ik snap niet dat mensen die van toeten noch blazen weten ook stemrecht hebben. We zitten nu met dat afschuwelijke principe van one man, one vote. Iedere stem is zogenaamd evenveel waard, zodat we met de loterij van de stembus te maken hebben en met de terreur van de meerderheid. Dat zijn de perversies waar deze filosofen ons mee opgezadeld hebben. Dat krijg je ervan als je de gelijkheid invoert en de hiërarchie afschaft. Dan krijg je het kiesvee dat de markt opgaat om te luisteren naar mensen die zeggen: Stem op mij. Ik heb een leuk gezicht. We leven al twee eeuwen in deze chaos. En omdat we niet met die chaos kunnen leven, krijg je de totalitaire tirannie van ofwel het communisme, ofwel het nazisme.''

"Ik zou ervoor zijn om het stemrecht af te schaffen en in plaats daarvan een systeem in te voeren waarin mensen zich moeten kwalificeren. Ik zeg niet dat zo'n systeem perfect is, maar het heeft tenminste een hiërarchie, en dat is veel meer conform de natuur, de klassieke oudheid en de gezonde filosofie die bestaan heeft totdat die Encyclopedisten de zaak hebben vertroebeld uit rancune, uit haat...''

Ja, ik wind me er zeer over op, omdat de academie nog altijd dit soort figuren op de lijst zet. Laat ze De Maistre op de lijst zetten! Laten we nou eens ophouden met Kant en Hegel en Heidegger. Of Nietzsche, daar heb ik mij ook al zo over opgewonden. Daar heb ik een boek over geschreven, waarin ik me afvraag hoe het toch mogelijk is dat deze barbaar vooral in christelijke kringen zoveel proefschriften genereert. Dat duidt erop dat we heel erg ziek zijn. De gezonde filosofen lezen we niet meer, maar dit soort mensen laten we het geestelijk klimaat vergiftigen. Waarom zeggen we niet gewoon dat dit een afschuwelijke manier van denken is?''

Lemm: ,,Ja, natuurlijk ben ik tegen de mensenrechten. Mensenrechten! De mens heeft helemaal geen rechten. We hebben tegenover God alleen plichten. We kunnen met elkaar wel de schijn ophouden dat we elkaar rechten geven, maar het is een spelletje. Je moet niet zo dom zijn om er werkelijk in te geloven. Maar de paus is nu ook vóór de mensenrechten en tegen de doodstraf - allemaal humanistische stokpaarden. De paus heeft geknield voor de publieke opinie. Hij heeft zijn verontschuldigingen aangeboden voor de Inquisitie en voor de kruistochten, hij is een pacifist. Hij doet allemaal dingen die hij nooit had mogen doen! Het is onvoorstelbaar. De kerk is zichzelf volkomen kwijtgeraakt.''

De kerk is tandeloos geworden, klaagt Lemm. De katholieken zijn zo zwak dat ze zich geen bewondering voor grote geesten als een De Maistre of een Donoso Cortès kunnen veroorloven.

Intellect wordt niet gewaardeerd. Het is zoete domheid waar de kerk vol mee zit. En dat is erg, want de kerk moet juist de macht hebben. Als je de kerk opzijschuift door de scheiding van kerk en staat in te voeren, krijg je een staat die hoe langer hoe onmenselijker wordt. Dan is er geen enkele rem meer die de staat kan tegenhouden om de meest verschrikkelijke genocides door te voeren. Dan ben je al op weg naar Auschwitz.''

De eerste echte genocide begon met de guillotine van de Satanische Revolutie, volgens Lemm. Voor die tijd werd er niet fabrieksmatig uitgeroeid. ,,De Inquisitie zette niemand zomaar op de brandstapel. Als je op de brandstapel kwam, waren er maanden van verhoor aan vooraf gegaan. Iedereen zei tegen je: Herroep toch wat je gelooft. Zeg toch dat wat je gelooft onzin is, dan laten we je vrij. En als je dan zei: Nee, ik geloof dat dit de waarheid is. Nu, dan kreeg je de eer van de vlammen, met naam en toenaam.''

Lemm pleit evenals De Maistre voor de doodstraf. ,,Een staat die de doodstraf afschaft, dat begrijpen ze in Amerika heel goed, neemt zichzelf niet meer serieus. Misdaden die begaan zijn tegen het land, daar behoor je de doodstraf voor te krijgen. Anders krijg je een hellend vlak, dan krijg je dat mensen die iemand op straat in elkaar slaan na twee jaar weer op straat staan. Wij doen niets anders dan mensen verontschuldigen omdat ze slachtoffer zijn van hun omgeving. Dan denk ik: lees De Maistre, dat is een goede correctie.''

De moordenaar van Pim Fortuyn had ook de doodstraf moeten krijgen, vindt Lemm. "Ze hebben nog geprobeerd om hem ontoerekeningsvatbaar te laten verklaren, maar hij wist natuurlijk verdraaid goed wat hij deed. Hij zegt: "Geef me de doodstraf. Die verdien ik toch? Ik heb het gedaan voor jullie, voor al die opiniemakers en politici. Ik heb dit monster uit de weg geruimd uit naam van jullie. Voor u, meneer Kok, die nog zei "Stem met je verstand en niet met je gevoel", voor jou, meneer Rosenmöller, en voor jou Femke Halsema. Voor jullie heb ik het gedaan. Nou, geef me dan de eer van een doodstraf, of geef me een standbeeld. Ik heb de zwakken en de dieren beschermd. Geef me nou die eer."

Lemm geeft toe dat het een grove vergelijking is, maar de manier waarop het met Fortuyn gegaan is, deed hem aan Jezus denken. ,,Christus was in iedere omstandigheid uit de weg geruimd. Het was niet de schuld van de Joden, het was de schuld van de mensen dat hij vermoord werd. Want zo steekt de mens in elkaar. Het zou nu weer gebeuren. En iets dergelijks was er met Fortuyn aan de hand. Deze man stak boven het gemiddelde uit. Hij excelleerde, en dat is de reden dat hij dood moest. Dat was bij Socrates ook zo. De mens is eeuwig in dit opzicht: dat hij telkens opnieuw opruimt wat mooi is, wat groots is, en wat bewondering verdient. Het is de afgunst die niet kan uitstaan dat iemand buitengewoon is, dat iemand meer is. Die maakt de wereld zo verschrikkelijk.''

Lemm was niet altijd zo conservatief, zegt hij. De waanzin van de revolutie van '68 heeft hem dat gemaakt. Daardoor zag hij in dat de mens autoriteit nodig heeft en het geloof in God. ,,Er moet iets zijn wat de mensen bindt. Dat is vooral de vraag waar ik mee zit in deze pluralistische multiculti-tijd. Ieder heeft zijn eigen geloof, zijn eigen waarden en normen. Wat hebben we gemeen? Als we niets gemeen hebben, dan hebben we geen gemeenschap, dan hebben we geen staat. Nu, daar komen de humanisten niet uit. Ze accepteren de laatste zeven van de Tien Geboden. Maar ik zeg: die laatste zeven zitten vast aan de eerste drie. Dus meneer Cliteur en consorten: u vergist zich, als je God opgeeft, dan geef je heel snel ook de mens op.''